Giữa núi rừng của phường Đông Kinh, tỉnh Lạng Sơn, có một chàng trai trẻ đã và đang viết tiếp câu chuyện về cây mắc ca. Anh đã kế thừa tâm huyết của người cha đi trước, nâng tầm giá trị của "nữ hoàng quả khô", trồng cây dược liệu xen canh dưới tán rừng....

Từ bỏ phố thị, về quê trồng cây mắc ca ra "nữ hoàng quả khô"

Tốt nghiệp Đại học Công nghiệp Hà Nội, anh Nguyễn Ngọc Tùng có nhiều cơ hội để lập nghiệp ở thành thị với một công việc ổn định.

Tuy nhiên, tình yêu với mảnh đất quê hương và ngọn lửa đam mê với cây mắc ca được thắp lên từ người cha đã thôi thúc anh trở về. Cha của anh là ông Nguyễn Mạnh Hùng - Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Hoàng Liên, đơn vị tiên phong đưa cây mắc ca về với mảnh đất Lạng Sơn từ những ngày đầu.

Nhìn thấy những tiềm năng to lớn của loại cây này trên chính quê hương mình, anh Tùng đã quyết tâm nối nghiệp, không chỉ để làm kinh tế mà còn để thực hiện trọn vẹn giấc mơ của thế hệ đi trước.

Để đến được “thủ phủ” mắc ca rộng 6ha của gia đình anh Tùng, chúng tôi phải vượt qua chặng đường gập ghềnh dài khoảng 2km trên chiếc xe bán tải, mất chừng 30 phút.

Dù tay lái phải vững vàng trên con đường đầy thử thách với nhiều đoạn đường trơn trượt, nhưng anh Tùng vẫn không ngừng chia sẻ đầy nhiệt huyết về hành trình phát triển cây mắc ca của gia đình mình.

Đặt chân đến khu vườn, sự mệt mỏi của chặng đường dường như tan biến trước một không gian xanh mướt, trù phú.

Hơn 3.000 cây mắc ca thuộc các giống chất lượng cao như OC và QN vươn mình khỏe mạnh, minh chứng cho sự chăm sóc cẩn thận và khoa học. Dù học ngành công nghiệp, nhưng khi nghe anh Tùng chia sẻ cặn kẽ từ kỹ thuật trồng, bón phân đến thu hoạch, chế biến, ai cũng ngỡ anh là một kỹ sư nông nghiệp thực thụ.

Nhờ sự chăm sóc tỉ mỉ, những cây mắc ca sinh trưởng vô cùng khỏe mạnh. Từ tháng 12 đến tháng 2 năm sau, cả khu vườn bừng sáng với những chùm hoa mắc ca màu trắng và phớt hồng đặc trưng.

Sau quá trình thụ phấn, mỗi chùm hoa đậu được từ 5 đến 14 quả. Những quả mắc ca hình tròn lớn dần, và khi chín, lớp vỏ xanh bên ngoài sẽ chuyển sang màu nâu rồi tự nứt ra. Bên trong là lớp vỏ gỗ cứng bao bọc lấy phần nhân màu trắng sữa quý giá.

Làm giàu từ cây trồng mới lạ

Theo anh Tùng: Từ năm thứ 5 trở đi, các cây mắc ca bắt đầu cho thu hoạch ổn định. Với vòng đời kinh tế kéo dài 15-20 năm, mỗi cây trưởng thành có thể cho năng suất ấn tượng khoảng 30 kg hạt tươi.

Hàng năm, trang trại của anh Tùng thu hoạch khoảng 35 tấn quả tươi. Sau khi qua công đoạn sấy khô để đảm bảo chất lượng, anh thu về 10 tấn nhân thành phẩm. Với giá bán ổn định từ 220.000-250.000 đồng/kg, sản phẩm mắc ca mang lại cho anh nguồn doanh thu đáng kể.

Chất lượng sản phẩm mắc ca của anh Tùng đã nhanh chóng được khẳng định, năm 2022, gia đình anh Tùng đã có sản phẩm OCOP đầu tiên được công nhận. Không dừng lại ở đó, năm 2025, anh Tùng đã tiếp tục thủ tục hồ sơ để đánh giá sản phẩm mắc ca và vinh dự được đánh giá OCOP 4 sao.

Hiện nay, các sản phẩm mắc ca OCOP đang có mặt tại nhiều siêu thị và cửa hàng nông sản sạch trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn.

Tầm nhìn xa với rừng dược liệu dưới tán mắc ca

Điểm đột phá trong mô hình của anh Tùng là việc phát triển nông nghiệp đa tầng. Sau thời gian suy nghĩ và tìm tòi đầu năm 2025 anh đã khéo léo tận dụng không gian dưới tán cây mắc ca để trồng xen canh cây sa nhân, một loại dược liệu quý phù hợp với điều kiện sống trong bóng râm.

Mô hình "rừng mắc ca - rừng dược liệu" không chỉ giúp tăng thêm nguồn thu nhập trên cùng một diện tích đất mà còn góp phần phát triển cây dược liệu bản địa, giữ độ ẩm cho đất và hạn chế cỏ dại.

Mô hình kinh tế của anh không chỉ mang lại giá trị cho gia đình mà còn tạo ra tác động xã hội tích cực, cung cấp việc làm thường xuyên cho 10 lao động và việc làm thời vụ cho khoảng 20 người dân địa phương.

Hiện tại, anh Tùng đang tiếp tục đầu tư vào khâu chế biến sâu để tạo ra các sản phẩm giá trị gia tăng như: Mắc ca sấy, rượu mắc ca, mật ong mắc ca…

Cùng với đó, anh Tùng còn liên kết với 1 số nhà vườn trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn để thu mua hạt mắc ca về chế biến, tạo thành một chuỗi liên kết sản xuất bền vững.

Bằng việc kế thừa di sản của cha và kiến tạo những giá trị mới, anh đã và đang biến những quả đồi quê hương thành một mô hình kinh tế xanh hiệu quả, mở ra tương lai tươi sáng cho cây mắc ca và dược liệu trên đất Lạng Sơn.

Nguồn: danviet.vn